Sinds de opening in 2001 is het Joods Museum in Berlijn uitgegroeid tot een belangrijke attractie en een van de meest bezochte musea in de stad. Het is ook het grootste Joodse museum in Europa en de permanente tentoonstelling laat de bezoekers kennismaken met twee millennia Duits-Joodse geschiedenis, de relatie tussen Joden en niet-Joden en de ups en downs van deze relatie.
Geschiedenis van het Joods Museum
Het Joods Museum werd in 1933 opgericht aan de Oranienurguer Strabe, maar werd in 1938 door het nazi-regime gesloten. Het werd heropend in 2001 en vertelt vandaag het verhaal van de relatie tussen Joden en Duitsers, en tussen Joden en niet-Joden, gedurende twee millennia.
Het indrukwekkende gebouw van architect Daniel Libeskind is een meesterwerk van moderne architectuur en een attractie op zich. De architectuur van het nieuwe gebouw is verbluffend, met een zigzagvorm die twee gedachtelijnen laat zien. Het is een gebouw vol symboliek dat zijn architectuur verbindt met het thema van het museum – zijn ontwerp, zijn vormen, zijn structuren zelf scheppen sferen en vertellen verhalen.
Voor velen doet het zigzagvormige gebouw denken aan de gebroken Davidsster. De gevel van het gebouw is bekleed met zink en heeft ramen die meer lijken op smalle spleten en andere met verschillende en ongewone vormen.
Het Joods Museum in Berlijn bestaat uit twee gebouwen: een oud barok gebouw, waarin zich de ingang, de kassa, ruimten voor tijdelijke tentoonstellingen, ruimten voor evenementen, de museumwinkel en een restaurant bevinden, en een modern gebouw, waarin de permanente tentoonstellingen zijn ondergebracht.
Een ondergrondse gang leidt de bezoeker van de ingang van het oude gebouw naar het nieuwe gebouw, dat geen officiële ingang heeft.
De geschiedenis van de Joden in Duitsland, de vervolgingen en de Holocaust vormden de inspiratie voor Daniel Libeskind, zoon van Joodse Holocaust-overlevenden, om het gebouw te ontwerpen. De architect noemt zijn project “Between the Lines”, want voor hem “gaat het om twee denklijnen, organisatie en relatie. De ene is een rechte lijn, maar gebroken in vele fragmenten, de andere is een kronkelige lijn, maar één die oneindig doorgaat.
Video
Binnen zijn er vijf lineaire gangen die verticaal van de kelder naar de hoogste verdieping lopen. Deze gangen worden “Void” genoemd en zijn lege ruimtes met kale betonnen muren. De leegtes zijn bedoeld om te herinneren aan de leegte die is achtergelaten door de vernietiging van het Joodse leven in Europa.
In een van deze gangen bevindt zich het werk van de Israëlische kunstenaar Menashe Kadishman, getiteld “Shalechet” of “Gevallen Bladeren”: de vloer is bedekt met 10.000 ijzeren vlakken, die allemaal verschillend zijn en lawaai maken wanneer erop wordt gelopen. Dit is de enige “Leegte” die toegankelijk is, maar de andere zijn zichtbaar vanaf bepaalde punten op de bovenste verdiepingen.
Na de afdaling van de trap die de gebouwen met elkaar verbindt en het betreden van het nieuwe gebouw, staan er drie kruisende assen voor ons. Deze assen symboliseren drie realiteiten van de Joodse geschiedenis in Duitsland:
- De “As van Ballingschap” leidt naar buiten waar de “Tuin van Ballingschap” zich bevindt. Het pad dat erheen leidt heeft licht hellende muren, de grond is oneffen en wordt steil, net als het pad steeds smaller wordt tot het bij een zware poort komt die naar de tuin leidt.
- De tuin in ballingschap bestaat uit 49 betonblokken, bekleed met planten, die in een vierkant zijn opgesteld. Het hele gebied heeft een helling van 12 graden om een gevoel van instabiliteit en desoriëntatie te creëren, als symbool van het gevoel van verdrijving van de Joden uit Duitsland. De planten die bovenop de blokken groeien, symboliseren hoop.
- De “Holocaust-as” is een pad dat steeds smaller en donkerder wordt en leidt naar de “Holocaust-toren”, een koude, gesloten betonnen ruimte van 20 meter hoog, met slechts een kleine opening in het plafond waardoor een enkele lichtstraal naar binnen valt.
- Langs de “As van de Ballingschap” en de “As van de Holocaust” vertellen tentoonstellingen van foto’s en voorwerpen het verhaal van mensen die emigreerden en anderen die naar een concentratiekamp werden gestuurd.
- De “As van Continuïteit”, de langste van de assen, heeft een grote trap met elkaar kruisende betonnen balken die naar de tentoonstelling op de bovenste verdiepingen leidt. Deze as symboliseert de voortzetting van de geschiedenis, de weg van verbinding die de andere assen heeft overwonnen.
Op een oppervlakte van 3.000 vierkante meter presenteert de permanente tentoonstelling het leven van de Joden in Duitsland vanaf de Middeleeuwen tot heden. Alles wordt verteld aan de hand van documenten, brieven, foto’s, foto’s, video’s, interactieve elementen en alledaagse voorwerpen zoals meubels, serviesgoed en kleding.
In het museum valt veel te ontdekken over joodse tradities en cultuur, zoals koosjer koken, het joodse huwelijk, enz. Het museum heeft ook tijdelijke tentoonstellingen op het programma staan.
Hoe er te komen
Het Joods Museum is dagelijks geopend van 10.00 tot 20.00 uur en op maandag van 10.00 tot 22.00 uur. Het is gesloten op 24 december en op de joodse feestdagen Yom Kippur en Rosh Hashanah.
Prijs: 8 euro voor volwassenen, gratis voor kinderen jonger dan 6 jaar.
Adres: Lindenstr. 9-14 – 10969 – Berlijn
U-Bahn: Lijn U1, station Hallesches Tor; Lijn U6, station Hallesches Tor of Kochstrasse
Bus: Lijn 248, halte Jüdisches Museum
https://g.page/juedischesmuseumberlin
